وعن أبان بن أبي عياش عن سليم بن قيس قال: سمعت سلمان الفارسي قال: لما أن قبض النبي صلى الله عليه وآله وصنع الناس ما صنعوا جاءهم أبو بكر وعمر وأبو عبيدة بن الجراح فخاصموا الأنصار فخصموهم بحجة علي عليه السلام فقالوا: يا معاشر الأنصار، قريش أحق بالأمر منكم لأن رسول الله صلى الله عليه وآله من قريش، والمهاجرون خير منكم لأن الله بدأ بهم في كتابه وفضلهم وقد قال رسول الله صلى الله عليه وآله: الأئمة من قريش
كيفية تغسيل النبي صلى الله عليه وآله والصلاة عليه
قال سلمان: فأتيت عليا عليه السلام وهو يغسل رسول الله صلى الله عليه وآله. وقد كان رسول الله صلى الله عليه وآله أوصى عليا عليه السلام أن لا يلي غسله غيره. فقال: يا رسول الله، فمن يعينني على ذلك؟ فقال: (جبرائيل). فكان علي عليه السلام لا يريد عضوا إلا قلب له. فلما غسله وحنطه وكفنه أدخلني وأدخل أبا ذر والمقداد وفاطمة والحسن والحسين عليهم السلام. فتقدم علي عليه السلام وصففنا خلفه وصلى عليه، وعائشة في الحجرة لا تعلم قد أخذ الله ببصرها. ثم أدخل عشرة من المهاجرين وعشرة من الأنصار، فكانوا يدخلون ويدعون ويخرجون، حتى لم يبق أحد شهد من المهاجرين والأنصار إلا صلى عليه
“Əban b. Əbi Əyyaşdan, o da Süleym b. Qeysdən rəvayət edərək deyir: “Salman Farsinin (ə.s) belə dediyini eşitdim: “Peyğəmbər (s) vəfat etdikdən sonra, insanlar etdiklərini etdilər. Əbu bəkr Ömər və Əbu Ubeydə b. Cərrah onların[1] yanına gəldi və onlarla (xilafət məsələsi barədə) mübahisə etdilər. Onlarla imam Əlinin (ə.s) gətirdiyi dəlil ilə mübahisə etdilər. Onlar[2] belə dedilər: “Ey Ənsar, Qureyş əhli xəlifə olmağa sizdən daha layiqdir. Çünki, Allah (c.c) öz kitabında birinci onların adını qeyd etməklə onları daha fəzilətli qərar verib və Peyğəmbər (s) “İmamlar Qureyşdəndir” deyə buyurub”.
Peyğəmbərə verilən qüslün necəliyi.
“Salman (ə.s) buyurur: “İmam Əli (ə.s) Peyğəmbərə (s) qüsl verdikdə, mən Əlinin (ə.s) yanına getdim. Peyğəmbər (s) Əliyə (ə.s) vəsiyyət etmişdi ki, özünə yalnız o qüsl versin. İmam Əli (ə.s) ona kimin kömək edəcəyini sual edəndə Peyğəmbər (s) “Cəbrayıl” deyə cavab vermişdir. İmam Əli (ə.s) hansı tərəfi yumaq istədiyi zaman, (Peyğəmbərin (s) cəsədi) o tərəfə çevrilirdi. İmam Əli (ə.s) Peyğəmbərə (s) qüsl verib, hənut edib, kəfənlədikdən sonra məni, Əbu Zərri (ə.s), Miqdadı (ə.s), Fatiməni (s.ə), Həsən (ə.s) və Hüseyni (ə.s) ora daxil etdi. Əli (ə.s) önə keçdi bizdə arxasında səfə düzüldük. Beləliklə, Peyğəmbərə (s) cənazə namazı qıldıq. Aişə öz hücrəsində idi. Lakin, bunlardan xəbərdar olmadı. Çünki, Allah (c.c) onun bu işdən xəbərdar olmasının qarşısını almışdı. Sonra, mühacir və ənsar on-on içəri daxil edilirdi. Onlar da namaz qılıb, oranı tərk edirdilər. Daha sonra, bütün mühacir və ənsar bu şəkildə Peyğəmbərə (s) namaz qıldı”.
Əbu Sadiq Süleym b. Qeys əl-Hilali əl-Əmiri, “Kitəbu Süleym ibn Qeys əl-Hilali” kitabı, 1-ci cild, 143,144-cü səhifələr, Təhqiq: Məhəmməd Baqir əl-Ənsari, əz-Zəncani, əl-Xuini, Nəşr: “Əl-Hadi”, İran, Qum, hicri 1420-ci il, 1-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
Süleym b. Qeys (r.a) digər səhifədə yazır:
أبان بن أبي عياش عن سليم بن قيس، قال: كنت عند عبد الله بن عباس في بيته ومعنا جماعة من شيعة علي عليه السلام، فحدثنا فكان فيما حدثنا أن قال: يا إخوتي، توفي رسول الله صلى الله عليه وآله يوم توفي فلم يوضع في حفرته حتى نكث الناس وارتدوا وأجمعوا على الخلاف. واشتغل علي بن أبي طالب عليه السلام برسول الله صلى الله عليه وآله حتى فرغ من غسله وتكفينه وتحنيطه ووضعه في حفرته. ثم أقبل على تأليف القرآن وشغل عنهم بوصية رسول الله صلى الله عليه وآله، ولم يكن همته الملك لما كان رسول الله صلى الله عليه وآله أخبره عن القوم
“Əban b. Əbi Əyyaşdan, o da Süleym b. Qeysdən nəql edərək deyir: “Abdullah b.Abbasla (ə.s) onun evində idim və bizim yanımızda bir dəstə Əli (ə.s) şiəsi də var idi. İbn Abbas (ə.s) bizim üçün bəzi şeylər danışdı və danışdıqları içərisində bunlar var idi: “Ey qardaşlarım, Allah Rəsulu (s) vəfat etdiyi gün hələ qəbrə qoyulmamışdı ki, camaat əhdlərini sındırıb mürtəd oldular və xilaf olan bir iş ətrafına toplandılar. Əli b. Əbu Talib (ə.s) isə, Allah Rəsulunun (s) cənazəsi ilə məşğul oldu. Ona qüsl verdi, kəfənlədi, hənutladı və qəbrə qoydu. Sonra isə, Quranı toplamağa başladı və Allah Rəsulunun (s) vəsiyyətinə əsasən camaatdan uzaq durdu. Allah Rəsulunun (s) bu qövm barədə ona verdiyi xəbərə görə, hakimiyyətə can atmadı”.
Əbu Sadiq Süleym b. Qeys əl-Hilali əl-Əmiri, “Kitəbu Süleym ibn Qeys əl-Hilali” kitabı, 1-ci cild, 385-ci səhifə, Təhqiq: Məhəmməd Baqir əl-Ənsari, əz-Zəncani, əl-Xuini, Nəşr: “Əl-Hadi”, İran, Qum, hicri 1420-ci il, 1-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
Əhli-xilaf mənbələrində Peyğəmbərin (s) vəfatı və səqifə hadisəsi
Rəvayət uzun olduğundan əsas hissəni təqdim edirik
حدثنا عبد العزيز بن عبد الله حدثني إبراهيم بن سعد عن صالح عن ابن شهاب عن عبيد الله بن عبد الله بن عتبة بن مسعود عن ابن عباس قال: … فجلس عمر على المنبر فلما سكت المؤذنون قام فأثنى على الله بما هو أهله ثم قال أما بعد… وإنه قد كان من خبرنا حين توفى الله نبيه صلى الله عليه وسلم أن الأنصار خالفونا واجتمعوا بأسرهم في سقيفة بني ساعدة وخالف عنا علي والزبير ومن معهما واجتمع المهاجرون إلى أبي بكر فقلت لأبي بكر يا أبا بكر انطلق بنا إلى إخواننا هؤلاء من الأنصار فانطلقنا نريدهم فلما دنونا منهم لقينا منهم رجلان صالحان فذكرا ما تمالأ عليه القوم فقالا أين تريدون يا معشر المهاجرين فقلنا نريد إخواننا هؤلاء من الأنصار فقالا لا عليكم أن لا تقربوهم اقضوا أمركم فقلت والله لنأتينهم فانطلقنا حتى أتيناهم في سقيفة بني ساعدة فإذا رجل مزمل بين ظهرانيهم فقلت من هذا فقالوا هذا سعد بن عبادة فقلت ما له قالوا يوعك فلما جلسنا قليلا تشهد خطيبهم فأثنى على الله بما هو أهله ثم قال أما بعد فنحن أنصار الله وكتيبة الإسلام وأنتم معشر المهاجرين رهط وقد دفت دافة من قومكم فإذا هم يريدون أن يختزلونا من أصلنا وأن يحضنونا من الأمر فلما سكت أردت أن أتكلم وكنت قد زورت مقالة أعجبتني أريد أن أقدمها بين يدي أبي بكر وكنت أداري منه بعض الحد فلما أردت أن أتكلم قال أبو بكر على رسلك فكرهت أن أغضبه فتكلم أبو بكر فكان هو أحلم مني وأوقر والله ما ترك من كلمة أعجبتني في تزويري إلا قال في بديهته مثلها أو أفضل منها حتى سكت فقال ما ذكرتم فيكم من خير فأنتم له أهل ولن يعرف هذا الأمر إلا لهذا الحي من قريش هم أوسط العرب نسبا ودارا وقد رضيت لكم أحد هذين الرجلين فبايعوا أيهما شئتم فأخذ بيدي وبيد أبي عبيدة بن الجراح وهو جالس بيننا فلم أكره مما قال غيرها كان والله أن أقدم فتضرب عنقي لا يقربني ذلك من إثم أحب إلي من أن أتأمر على قوم فيهم أبو بكر اللهم إلا أن تسول إلي نفسي عند الموت شيئا لا أجده الآن فقال قائل من الأنصار أنا جذيلها المحكك وعذيقها المرجب منا أمير ومنكم أمير يا معشر قريش فكثر اللغط وارتفعت الأصوات حتى فرقت من الاختلاف فقلت ابسط يدك يا أبا بكر فبسط يده فبايعته وبايعه المهاجرون ثم بايعته الأنصار ونزونا على سعد بن عبادة فقال قائل منهم قتلتم سعد بن عبادة فقلت قتل الله سعد بن عبادة قال عمر وإنا والله ما وجدنا فيما حضرنا من أمر أقوى من مبايعة أبي بكر خشينا إن فارقنا القوم ولم تكن بيعة أن يبايعوا رجلا منهم بعدنا فإما بايعناهم على ما لا نرضى وإما نخالفهم فيكون فساد فمن بايع رجلا على غير مشورة من المسلمين فلا يتابع هو ولا الذي بايعه تغرة أن يقتلا
“Bizə Əbdül-Əziz b. Abdullah rəvayət etdi və dedi: “Mənə İbrahim b. Sad rəvayət etdi və dedi: “Salehdən, o İbn Şəhabdan, o da Ubeydullah b. Abdullah b. Ütbə b. Məsuddan, o da İbn Abbasdan (ə.s) rəvayət edərək dedi: “…Ömər minbər üzərində oturdu və müəzzinlər azanı oxuyub qutardığı zaman ayağa qalxdı. Allaha (c.c) həmd edib, uca sifətlərini zikr etdikdən sonra “əmmə bəad” deyərək bunları söylədi: ”…Peyğəmbər (s) vəfat etdiyi zaman bizə belə xəbər çatmışdır ki, ənsar camaatı bizə müxalif olub Səidə oğullarının səqifəsindən toplanıblar. Əli (ə.s), Zübeyr və onlar birlikdə olanlar da bizə müxalif oldular. Mühacirlər Əbu Bəkrin yanında toplandılar. Mən Əbu Bəkrə dedim: “Ya Əbu Bəkr, bizi bu ənsardan olan qardaşlarımızın yanına apar!” Bununla da, biz ənsar əhlinin yanına getmək üçün, yola düşdük. Onlara yaxınlaşdığımız zaman, bizləri onların arasından iki saleh adam qarşıladı və ənsar əhlinin ittifaq etdiyi görüşü bizə söylədilər. Bundan sonra, həmin iki şəxs dedi: “Ey Mühacirlər, sizlər hara getmək istiyirsiz?” Biz dedik: “Ənsardan olan qardaşlarımızın yanına getmək istiyirik”. Onlar dedilər: ” Ənsar camaatına yaxınlaşmayın, sizlər öz işiniz barəsində höküm verin[3]”. Mən dedim: ” Allah (c.c) and olsun ki, bizlər mütləq şəkildə onların yanına gedəcəyik”. Beləliklə, yola davam etməyə başladıq. Nəhayət ki, Səidə oğullarının məşvərət etdiyi səqifədə ənsar camaatın yanına çatdıq. Onların arasında örtüyə bürünmüş bir adam olduğunu gördük. Mən dedim: “Bu kimdir?” Onlar[4] dedi: “Səd b. Übadədir”. Mən dedim: “Onun nəyi var?” Onlar dedi: “Qızdırması var”. Biz oturduğdan sonra, onların xətibi şəhadət dedi və Allahın (c.c) uca sifətlərinə zikr edib, həmd-səna etdi. Bundan sonra, “əmma bəad” deyərək xütbəsinə başladı: “Bizlər Allahın (c.c) ənsarı və İslamın böyük ordusuyuq. Siz mühacir camaatı isə, Məkkədəki qövmünüzdən balaca bir dəstə olaraq, bizim yanımıza gəlmisiz. Beləliklə, bu balaca dəstəniz ilə, bizləri əmirlik işindən nəhy etmək istiyisiz”. Ömər dedi: “Xətibin susduğunu görüb danışmaq istədim. Mən daha əvvəl, bəyəndiyim və Əbu Bəkrin müqabilində təqdim edib, danışmaq istədiyim bir xütbə hazırlamışdım. Mən Əbu Bəkrdə olan hirsi soyutmaq istiyirdim. Mən danışmaq istədiyim zaman, Əbu Bəkr mənə dedi: “Yavaş ol!” Mən isə, Əbu Bəkri əsəbləşdirmək istəmədim. Əbu Bəkr danışmağa başladı. Əbu Bəkr əsəbli olan halda, sakit və səbrli idi öz işlərini həll etməkdə məndən daha üstün idi. Allaha (c.c) and olsun, Əbu Bəkr mənim hazırladığım xütbədə bəyəndiyim heç bir şeyi tərk etmədi. O, danışmağa başladığı zaman, mənim xütbəmin bənzərini hətta, məndən daha üstün şəkildə xütbə etməyə başlayaraq bunları söylədi: “Ey Ənsar əhli, Allaha (c.c) and olsun ki, bizlər sizin fəzilətinizi İslam yolunda gördüyünüz müsibətləri və bizim üzərimizdə vacib olan haqqınızı inkar etmirik. Sizlər özünüzü xilafətdə xeyrli olcağınızı söylədiniz və sizlər həqiqətən xeyr əhlisiz. Lakin, bu xəlifəlik işi Qureyşdən olan bu mühacir əhlindən başqasının deyildir. Qureyş əhli olaraq, nəsəb baxamından ərəblərin ən ədalətlisi və ən üstün şəxsləriyik. Mən sizlər üçün bu iki şəxsdən birinə beyət etməyinizi təklif edirəm. Bu iki şəxsdən kimə istiyirsiz beyət edin”. Ömər dedi: “Bundan sonra biz oturuğumuz yerdə Əbu Bəkr mənim və Əbu Ubeydə b. Cərrahın əlini tutdu. Allaha (c.c) and olsun ki, mənim önə keçib boynumun vurulması, yəni bir günahdan ötrü mənim boynumun vurulacağı zaman, mənə Əbu Bəkrin mövcud olduğu bir qövmə əmrlik etməkdən daha xoşdur[5]. Ancaq, ölüm zamanı şeytanın təlqini ilə nəfsimin mənə bunu bəzəyib gözəl göstərməsi halı müstəsna olmaqla, mən bu saatdan bəri onu vicdanımda hiss etmirəm və tapmıramda”. Bu zaman ənsardan bir nəfər dedi: “Bizlər əmirlik ağacından faydalanan köklərik. Bizlər meyvələrin düşməsin və əzilməsin deyə yaprağlar və budağlarla bağlanmış yüklü xurma salxımlarıyıq. Ənsar əhlindən bir əmir sizlərdən də, bir əmir olsun ey qureyş əhli”. Bu sözdən sonra qarışığlıq oldu hərə bir söz deyirdi və bununla səs-küy yarandı hətta, mən bir ixtilaf yaranmasından qorxub dedim: “Əlini uzat ey Əbu Bəkr!” O da, əlini uzatdı. Mən də, ona beyət etdim. Məndən sonra, mühacir və ənsar Əbu Bəkrə beyət etdilər. Bizlər bu şəkildə Səd b. Übadəyə qarşı tez davranıb qələbə qazandıq[6] . Ənsardan bir nəfər dedi: “Sizlər Səd b. Übadəni öldürdünüz”. Mən dedim: “Səd b. Übadəni Allah (c.c) öldürdü!” Sonra isə, Ömər cümə xütbəsində olanda son sözlərini təkrar olaraq dedi: “Allaha (c.c) and olsun, bizlər məşğul olduğumuz dövlət rəhbərliyinin müzakirəsi işindən və Əbu Bəkrə beyət edilməsi işindən daha üstün heç bir iş və məşğuliyyət tapmadıq[7]. Bizlər ənsar əhlinin bizdən ayrılıb ayrı bir qrupla beyət etməsindən, bizdən sonra onların arasında başqa birinə beyət etmələrindən qorxduq. Belə olduğu təqdirdə, ya bizlər razı olmamağımıza baxmayaraq onlara beyət edəcəkdik, ya da onlarla müxalifət edəcəkdik. Bununla da, böyük bir fəsad yaranacaqdı. Artıq bundan sonra, müsəlmanların birliyi və razılıqları olmadan hər kim bir adama beyət edəcək olarsa, ikisi də öldürəcəkləri qorxusunda beyət etmiyəcəklər”.
Əbu Əbdullah əl-Buxari Məhəmməd b. İsmayıl b. İbrahim b. əl-Muğirə b. Bərdizbə əl-Cufi, “Səhihul-Buxari” kitabı, 1-ci cild, Müharibələr kitabı, 17-ci bab, 940,941-ci səhifələr, 6830-cu hədis, Təhqiq: Əbdüs-Səlam b. Məhəmməd b. Ömər Alluş, Nəşr: “Məktəbətur-Ruşd”, Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1427/2006, 2-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
Hişam b. Əmmar yazır:
حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ يَحْيَى ، ثنا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ ، قَالَ : ” أَصْبَحَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْيَوْمَ الَّذِي مَاتَ فِيهِ أَمْثَلَ مَا كَانَ مِنْ وَجَعِهِ ، فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : أَيْ رَسُولَ اللَّهِ ، أَصْبَحْتَ الْيَوْمَ صَالِحًا ، وَالْيَوْمُ يَوْمُ بِنْتِ خَارِجَةَ ، فَأَذِنَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَرَجَعَ إِلَى أَهْلِهِ ، وَوَثَبَ الْمَوْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَاجْتَمَعَ النَّاسُ فِي الْمَسْجِدِ ، وَقَامَ عُمَرُ عِنْدَ الْمِنْبَرِ يُوعِدُ وَيَتَكَلَّمُ ، وَيَقُولُ : إِنَّ الرِّجَالَ مِنَ الْمُنَافِقِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدْ مَاتَ ، فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَيَخْرُجَنَّ ، وَلَيَقْطَعَنَّ أَيْدِيَهُمْ وَأَرْجُلَهُمْ مِنْ خِلافٍ ، فَجَاءَ أَبُو بَكْرٍ حَتَّى دَخَلَ بَيْتَ عَائِشَةَ حِينَ بَلَغَهُ الْخَبَرُ ، يَتَخَلَّصُ النَّاسَ حَتَّى دَخَلَ بَيْتَ عَائِشَةَ ، وَمُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدْ أَوْضَحَ ، فَكَشَفَ عَنْ وَجْهِهِ ، ثُمَّ انْكَبَّ عَلَيْهِ يُقَبِّلُهُ ، فَقَالَ : بِأَبِي وَأُمِّي ، مَا كَانَ اللَّهُ لِيَجْمَعَ عَلَيْكَ الْمِيتَتَيْنِ ، مِيتَةَ الدُّنْيَا ، وَمِيتَةَ الآخِرَةِ ، ثُمَّ خَرَجَ فَقَامَ بِالْبَابِ ، فَقَالَ لِعُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : أَنْصِتْ ، فَأَبَى عُمَرُ ، فَقَالَ لَهُ : أَنْصِتْ ، فَأَبَى ، فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ وَكَانَ مِنْ أَبْلَغِ النَّاسِ ثُمَّ قَالَ : أَيُّهَا النَّاسُ ، مَنْ كَانَ يَعْبُدُ مُحَمَّدًا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَإِنَّ مُحَمَّدًا قَدْ مَاتَ ، وَمَنْ كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ ، فَإِنَّهُ حَيٌّ لا يَمُوتُ ، وَقَرَأَ أَبُو بَكْرٍ : وَمَا مُحَمَّدٌ إِلا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ سورة آل عمران آية قَالَ النَّاسُ : وَمَا مُحَمَّدٌ إِلا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ، تَلَقَّوْهَا مِنْ أَبِي بَكْرٍ ، فَقَالَ عُمَرُ : لَقَدْ كُنْتُ أَقْرَأُ هَذِهِ السُّورَةَ ، فَمَا فَهِمْتُ هَذَا فِيهَا حَتَّى سَمِعْتُ مِنِ ابْنِ أَبِي قُحَافَةَ ، فَجَاءَهُمْ آتٍ فَقَالَ : إِنَّ سَعْدَ بْنَ عُبَادَةَ قَدْ جَلَسَ عَلَى سَرِيرِهِ فِي سَقِيفَةِ بَنِي سَاعِدَةَ ، وَحَفَّ بِهِ نَاسٌ مِنْ قَوْمِهِ ، فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ : أَلا نَأْتِي هَؤُلاءِ ، فَنَنْظُرُ مَا عِنْدَهُمْ ، فَخَرَجَ يَمْشِي بَيْنَ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ وَبَيْنَ أَبِي عُبَيْدَةَ بْنِ الْجَرَّاحِ ، حَتَّى إِذَا كَانُوا عِنْدَ أَحْجَارِ الزَّيْتِ مِنْ سُوقِ الْمَدِينَةِ ، ذَكَرَ الزُّهْرِيُّ أَنَّ رَجُلَيْنِ مِنَ الأَنْصَارِ : عُوَيْمُ بْنُ سَاعِدَةَ ، وَمَعْنُ بْنُ عَدِيٍّ لَقِيَاهُمْ ، فَقَالا : يَا أَصْحَابَ مُحَمَّدٍ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ اجْتَمِعُوا فَاقْضُوا أَمْرَكُمْ ، فَإِنَّهُ لَيْسَ وَرَاءَنَا خَيْرٌ ، قَالَ الزُّهْرِيُّ : وَقَدْ كَانَ سَبَقَ لَهُمَا مِنَ اللَّهِ مَا لا أَعْلَمُ ، كَانَ أَحَدُهُمَا مِنَ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فِيهِ : فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ، وَكَانُوا يَتَوَضَّئُونَ الْمِبْطَنَةَ ، يَعْنِي الاسْتِجْمَارَ ، وَقَالَ عَنِ الآخَرِ شَيْئًا مَا أَدْرِي مَا هُوَ ، فَمَضَى أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَمَنْ مَعَهُ حَتَّى جَاءَ سَقِيفَةَ بَنِي سَاعِدَةَ ، فَإِذَا سَعْدُ بْنُ عُبَادَةَ عَلَى سَرِيرٍ ، وَعِنْدَهُ نَاسٌ مِنْ قَوْمِهِ ، فَقَالَ حُبَابُ بْنُ الْمُنْذِرِ بْنِ الْجَمُوحِ أَخُو بَنِي سَلَمَةَ : أَنَا الَّذِي لا يُصْطَلَى بِنَارِي ، وَلا يَنَامُ النَّاسُ فِي شِعَارِي ، نَحْنُ أَهْلُ الْحَلْقَةِ ، وَأَهْلُ الْحُصُونِ ، مِنَّا أَمِيرٌ وَمِنْكُمْ أَمِيرٌ ، فَذَهَبَ لَيَتَكَلَّمَ ، فَضَرَبَ أَبُو بَكْرٍ فِي صَدْرِهِ ، فَقَالا : أَنْصِتْ ، قَالَ : لا أَعْصِيِكَ فِي يَوْمٍ مَرَّتَيْنِ ، فَتَكَلَّمَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ ، ثُمَّ ذَكَرَ الأَنْصَارَ وَمَا هُمْ لَهُ أَهْلٌ مِنَ السَّابِقَةِ وَالْفَضِيلَةِ ، ثُمَّ قَالَ : إِنَّا أَوْسَطُ الْعَرَبِ دَارًا ، وَأَكْبَرُهَا أَنْسَابًا ، وَإِنَّ الْعَرَبَ لَنْ تَعْرِفَ هَذَا الأَمْرَ لأَحَدٍ سِوَانَا ، وَلا أَحَدٌ أَوْلَى مِنَّا بِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي النَّسَبِ مِنَّا ، فَنَحْنُ الأُمَرَاءُ ، وَأَنْتُمِ الْوُزَرَاءُ ، فَقَالَ سَعْدٌ : صَدَقْتَ ، فَابْسُطْ يَدَكَ نُبَايِعْكَ ، فَبَسَطَ يَدَهُ فَبَايَعَهُ ، وَبَايَعَهُ النَّاسُ ، وَازْدَحَمَ النَّاسُ عَلَى الْبَيْعَةِ ، فَقَالَ قَائِلٌ مِنَ النَّاسِ : قُتِلَ سَعْدٌ ، فَقَالَ عُمَرُ : قَتَلَهُ اللَّهُ ، فَرَجَعَ أَبُو بَكْرٍ فَجَلَسَ عَلَى الْمِنْبَرِ ، وَبَايَعَهُ النَّاسُ يَوْمَ الاثْنَيْنِ ، وَدَخَلَ عَلِيٌّ وَالزُّبَيْرُ بَيْتَ فَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، فَجَاءَ عُمَرُ فَقَالَ : اخْرُجُوا لِلْبَيْعَةِ ، وَاللَّهِ لَتَخْرُجُنَّ ، أَوْ لأُحَرِّقَنَّهُ عَلَيْكُمْ ، فَخَرَجَ الزُّبَيْرُ صَلْتًا بِالسَّيْفِ ، فَاعْتَنَقَهُ زِيَادُ بْنُ لَبِيدٍ الأَنْصَارِيُّ مِنْ بَيَاضَةَ فَدَقَّ بِهِ ، وَبَدَرَ السَّيْفَ مِنْ يَدِهِ مِنْهُ ، فَأَخَذَهُ زِيَادٌ قَالَ : لا ، وَلَكِنِ اضْرِبْ بِهِ الْحَجَرَ ، قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو : فَحَدَّثَنِي أَبُو عَمْرِو بْنُ حِمَاسٍ مِنَ اللَّيْثِيِّينَ قَالَ : أَدْرَكْتُ ذَلِكَ الْحَجَرَ الَّذِي فِيهِ السَّيْفُ ، فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ : دَعُوهُمْ فَسَيَأْتِي اللَّهُ بِهِمْ ، فَخَرَجُوا بَعْدَ ذَلِكَ فَبَايَعُوهُ ، قَالُوا : مَا كَانَ أَحَدٌ أَحَقَّ بِهَا ، وَلا أَوْلَى بِهَا مِنْكَ ، وَلَكِنَّا قَدْ عَهِدْنَا مِنْ عُمَرَ يَبْتَزُّنَا أَمْرَنَا ، فَبَايَعَهُ النَّاسُ يَوْمَ الاثْنَيْنِ ، حَتَّى إِذَا أَصْبَحَ الْغَدَ قَالَ : أَيْنَ تَرَوْنَ أَنْ نَدْفِنَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ؟ قَالَ قَائِلٌ مِنَ النَّاسِ : نَدْفِنُهُ فِي مُصَلاهُ الَّذِي كَانَ يُصَلِّي فِيهِ ، وَقَالَ آخَرُونَ : ادْفِنْهُ عِنْدَ الْمِنْبَرِ ، قَالَ قَائِلٌ : بَلْ نَدْفِنُهُ حَيْثُ تَوَفَّى اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ نَفْسَهُ ، فَأَخَّرُوا الْفِرَاشَ ، ثُمَّ أَرْسَلَ إِلَى الْحَفَّارَيْنِ ، رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ مَكَّةَ ، وَرَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ، فَجَاءَ أَبُو طَلْحَةَ فَحَفَرَ لَهُ وَلَحَدَ ، وَكَانَ أَهْلُ مَكَّةَ يَشُقُّونَ ، وَكَانَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ يُلْحِدُونَ ”
“Bizə Səid b. Yəhya rəvayət etdi və dedi: “Bizə Məhəmməd b. Əmr Əbi Sələmədən rəvayət edərək dedi: “İslam Peyğəmbəri (s) dünyasını dəyişdiyi günün ərəfəsində daha sağlam görünürdü, ağrıları xəstə olduğu günlərə nisbətən azalmışdı. Əbu Bəkr Peyğəmbərə dedi: “Ya Rəsulallah (s), bu gün sağlam görünürsən. Mən də, xanımım Xaricənin evinə getməliyəm”. Peyğəmbər (s) Əbu Bəkrə getməsi üçün icazə verdi. Əbu Bəkr getdikdən sonra, Peyğəmbər (s) dünyasını dəyişdi və camaat məscidə toplaşdı. Ömər minbərin yanında diyanaraq insanları hədələyərək dedi: “Münafiqlərdən olan bəzi insanlar Peyğəmbərin (s) öldüyünü deyirdilər. Məhəmmədin (s) canı əlində olana and olsun ki, mən onları məsciddən çıxarıb, əllərini ayağlarını kəsəcəm. Əbu Bəkrə xəbər çatan zamn, Aişənin evinə gəldi. Peyğəmbər (s) artıq dünyasın dəyişmişdi. Üzündə ki, örtüyü açıb onu öpərək dedi: “Atam anam sənə fəda olsun Ya Rəsulallah. Allah (c.c) sənə iki dəfə, dünya və axirət bəxş etmədi”. Sonra isə, (Əbu Bəkr) qapının yanında dayanaraq, Ömərə sakit olmasını əmr etdi. Lakin, Ömər qəbul etmədi. İkinci dəfə Ömərə sakit olmasını əmr verdikdə yenə də, Ömər bu əmri qəbul etmədi. Əbu Bəkr Allaha (c.c) həmd və səna etdikdən sonra dedi: “Ey insanlar kim Məhəmmədə (s) ibadət edirdisə artıq O (s), dünyasın dəyişib. Kim əgər şəriki olmayan Allaha (c.c) ibadət edirdisə məhz, o Allah (c.c) diridir, ölməyib. Sonra, Əbu Bəkr Quranın bu ayəsini oxudu: “Məhəmməd (s) yalnız bir peyğəmbərdir ki, ondan öncə də peyğəmbərlər gəlib getmişlər. Buna görə də, əgər o ölsə və ya öldürülsə, siz öz keçmişinizəmi qayıdacaqsınız?!” öz keçmişinə qayıdan şəxs Allaha (c.c) heç bir ziyan vurmaz. Allah (c.c) tezliklə şükr edənləri mükafatlandıracaqdır“. İnsanlar bu ayəni eşitdikdə, ayəni təkrar dedilər. Ömər dedi: “Mən bu ayəni oxumuşdum lakin başa düşməmişdim. İndi isə, Əbu Bəkr oxuduqdan sonra başa düşdüm”. Bir nəfər ora gəlib dedi: “Səd b. Ubadə Bəni Səd qəbiləsində xəlifə seçməklə məşğuldur və öz qəbiləsinidə ora dəvət edib”. Əbu Bəkr dedi: “Gəlin ora gedək və nə baş verəcəyinə baxaq”. Əbu Bəkr, Ömər və Əbu Ubeydə b. əl-Cərrah Bəni Səqifəyə tərəf yollandılar. Mədinə bazarının yaxınlığında olarkən, əz-Zuhri qeyd edir ki, ənsardan iki nəfər Uveym b. Səidə və Manu b. Udey Əbu Bəkr və dəstəsini görüb dedilər: “Ey Məhəmmədin (s) qabaqcıl səhabələri sizlər birlikdə öz işinizi və talehinizi həll edin, bizlərdən[8] sizə xeyr gəlməz”. əz-Zuhri dedi: “Sizin çox gözəl keçmişiniz var. Sizlərdən birinizi Allah (c.c) sevib və tərif edib. Lakin, ikincisi haqqda nə dediyini bilmirəm”. Əbu Bəkr səqifəyə tərəf yollandı. Səid b. Ubadə əyləşmişdi və yanında çox sayda insanlar var idi. Həbbab b. Munzir b. əl-Cəmuh dedi: “Mən o kəsəm ki, kiminsə cəhənnəmə getməyinə səbəb olmaram və insalarıda narahat edən birisi deyiləm. Biz müsəlmanlara kömək edən və onlara yer verən ənsarlarıq. Mühacirlərdən biri mühacirlərə rəhbərlik etsin, ənsarlardan biri ənsarlara rəhbərlik etsin“. deyərək sözə başladı. Əbu Bəkr onun[9] sinəsinə vuraraq dedi: “Sakit ol, danışma!“. Həbbab dedi: “Mən bir gündə ikinci dəfə sənə üsyan etmərəm“. Sonra, Əbu Bəkr sözə başlamazdan öncə, Allaha (c.c) həmd səna etdi. Sonra isə, ənsarın İslam yolunda etdiklərindən və fəzilətlərdən bəhs edərək dedi: “Mən ərəblərin maddi baxımdan orta təbəqəli şəxslərindən biriyəm və nəsəb baxımından ən üstünüyəm. Ərəblər xilafət məqamını bizdən yaxşı anlamır. Nəsəb baxımından bizdən Peyğəmbərə (s) yaxın kəs yoxdur. Biz əmirlərik siz isə, bizim vəzirlərimizsiniz“. Səd dedi: “Düz deyirsən əllərini uzat ki, sənə beyət edim“. Əbu Bəkr əlini uzatdı və Səd orda olanlarla birlikdə ona beyət etdilər. Beyət edənlərdən biri dedi: “Səd öldü“. Ömər bunu eşitdikdə dedi: “Sədi Allah (c.c) öldürdü”. Əbu Bəkr minbərdə əyləşdi. Birinci gün, camaat Əbu Bəkrə beyət etdi. İmam Əli (ə.s) və Zubeyr xanım Fatimənin (s.a) evinə gəldilər. Ömər Xanımın (s.ə) evinə gəlib dedi: “Evdən çıxın və beyət edin, əgər çıxmasanız evi yandıracam“. Zübeyr evdən çıxıb, qılıncı sıyıraraq Ömərin üstünə hücum etmək istədikdə, Ziyad b. Ləbid əl-Ənsari onu qucaqlayaraq, qılıncı Zübeyrin əlindən alıb dedi: “Qılıncını daşa vur ki, əsəblərin sakitləşsin”. O da, qılınıcını daşa vurdu. Məhəmməd b. Əmr dedi: “Leysi tayfasından olan Əbu Bəkr b. Himasdan nəql edərək deyir: “Mən qılıncın vurulduğu daşı gördüm”. Əbu Bəkr dedi: “Onları tərk edin, Allah (c.c) onları mənim yanıma[10] gətirəcək. Sonra isə, məsciddə olanlar Əbu Bəkrə beyət edərək dedilər: “Xilafətə Əbu Bəkrdən başqa layiq olanı yoxdur, sadəcə biz Ömərin əmrini gözləyirdik“. Səhəri gün dedilər: “Peyğəmbəri (s) harda dəfn edək?“ Bəziləri dedi: “Peyğəmbərə (s) namaz qılıb yerdə dəfn edək“. Bəziləri isə, Peyğəmbərin (s) minbərin yanında dəfn olunamsını istədi. Bəziləri isə, Peyğəmbəri (s) dünyasını dəyişdiyi yerdə[11] dəfn olunmasını istədi. Peyğəmbərin (s) mübarək cəsədini bir az kənara qoyub, Məkkədən bir nəfər, Mədinədən bir nəfər qəbr qazanları gətirdilər. Əbu Təlhə qəbri qazıb ləhədi düzəltdi. Məkkəlilər isə, qəbri qazdılar. Mədinəlilər isə, ləhədi düzəltdilər.”
Əbül-Vəlid Hişam b. Əmmar b. Nuseyr b. Məysər b. Əban əs-Suləmi, əd-Dəməşqi, “Hədis Hişam ibn Əmmar” kitabı, 1-ci cild, 122-125-ci səhifələr, 47-ci hədis, Təhqiq: Şeyx Abdullah b. Vəkil, Nəşr: “Dar İşbəyləyya” Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1419/1999, 1-ci çap (kitabı yükləmək üçün ünvan)
Online mənbə
Rəvayətin sənədinin araşdırılması:
1.Səid b. Yəhya
Əli b. Həcər əl-Əsqalani yazır:
سعيد بن يحيى بن صالح اللخمي أبو يحيى الكوفي نزيل دمشق لقبه سعدان صدوق وسط وما له في البخاري سوى حديث واحد
“Səid b. Yəhya b. Saleh əl-Ləxmi Əbu Yəhya əl-Kufi. Dəməşq şəhərində yaşamışdır. Ləqəbi Sədandır. Doğru danışandır. Əl-Buxari (“Səhih” kitabında[12]) ondan yalnız bir hədis nəql etmişdir”.
Əbül-Fəzl Şəhabud-Din Əhməd b. Əli b. Həcər əl-Əsqalani, “Təqribut-Təhzib” kitabı, 1-ci cild, 390-cı səhifə, 2429-cu ravi, Təhqiq: Əbül-Əşbal sağir Əhməd Şağif əl-Pakistani, Nəşr: “Darul-Asimə”, hicri 1421-ci il (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
2.Məhəmməd b. Əmr
Əli b. Həcər əl-Əsqalani yazır:
محمد ابن عمرو ابن علقمة ابن وقاص الليثي المدني صدوق
“Məhəmməd b. Əmr b. Əlqamə b. Vəqqas əl-Leysi, əl-Mədəni. Doğru danışandır”.
Əbül-Fəzl Şəhabud-Din Əhməd b. Əli b. Həcər əl-Əsqalani, “Təqribut-Təhzib” kitabı, 1-ci cild, 884-cü səhifə, 6228-ci ravi, Təhqiq: Əbül-Əşbal sağir Əhməd Şağif əl-Pakistani, Nəşr: “Darul-Asimə”, hicri 1421-ci il (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
3.Əbi Sələmə
Şəmsəd-Din əz-Zəhəbi yazır:
أَبُو سَلَمَةَ بنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بنِ عَوْفٍ الزُّهْرِيُّ * (ع) ابْنِ عَبْدِ عَوْفٍ بنِ عَبْدِ بنِ الحَارِثِ بنِ زُهْرَةَ بنِ كِلاَبِ بنِ مُرَّةَ بنِ كَعْبٍ القُرَشِيُّ، الزُّهْرِيُّ، الحَافِظُ، أَحَدُ الأَعْلاَمِ بِالمَدِيْنَةِ. قِيْلَ: اسْمُهُ عَبْدُ اللهِ. وَقِيْلَ: إِسْمَاعِيْل. وُلِدَ: سَنَةَ بِضْعٍ وَعِشْرِيْنَ
“Əbu Sələmə b. Əbdür-Rəhman b. Auf əz-Zuhri b. Əbd Auf b. Əbd b. Haris b. Zuhri b. Kilab b. Murra b. Kəb əl-Quraşi, əz-Zuhi. Hafizdir, Mədinə alimlərindən biridir. Deyirlər ki: “Onun adı Abdullahdır”. Bəziləri isə, deyirlər: “Onun adı İsmayıldır. O, hicrətin 20-ci illərində dünyaya gəlmişdir”.
Göründüyü kimi, Əbu Sələmə səhabə Əbdür-Rəhman b. Aufun övladlarındandır. Hicrətin 20-ci illərində dünyaya gəldiyi söylənilir. Mühəddis əz-Zəhəbi də Əbu Sələməni “الطَّبَقَةُ الثَّانِيَةُ مِنَ التَّابِعِيْنَ” ikinci təbəqənin tabeinlərindən olduğunu qeyd etmişdir. Belə ki, Əbu Sələmənin Peyğəmbərin (s) vəfatını görməsi qeyri mümkündür. Bununla da, hədis mürsəl hesab olunur. Lakin, tabeindən rəvayət olunan mürsəl hədis isə, rədd olunmur. Çünki, bəzi əhli-xilaf alimləri tabeinin mürsəllərini məqbul hesab etmişdir. Müxalif tərəfdən bəziləri isə, bu mürsəllərin mətn baxımından səhih hədislərə müvafiq olması şərti ilə qəbul olunduğunu söyləmişdir. Belə ki, qeyd olunan bu hədis də bir öncə ki, əl-Buxarinin “Səhih” kitabında nəql etdiyimiz hədisin mətni ilə müvafiqdir.
Əbu Əbdullah Şəmsəd-Din əz-Zəhəbi Məhəmməd b. Əhməd b. Osman, “Siyər əlamun-Nubəla” kitabı, 4-cü cild, 287-ci səhifə, 108-ci ravi, Təhqiq: Şueyb əl-Arnaut, Nəşr: “Muəssətur-Risalə”, Beyrut, Lübnan, 1402/1982, 1-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
Ömər b. Xəttabın dilindən Əbu Bəkrə edilən beyətin keyfiyyəti
Məhəmməd b. İsmayıl əl-Buxari yazır:
Rəvayət uzun olduğundan əsas hissəni təqdim edirik
يقول والله لو قد مات عمر بايعت فلانا فلا يغترن امرؤ أن يقول إنما كانت بيعة أبي بكر فلتة وتمت ألا وإنها قد كانت كذلك ولكن الله وقى شرها وليس منكم من تقطع الأعناق إليه مثل أبي بكر من بايع رجلا عن غير مشورة من المسلمين فلا يبايع هو ولا الذي بايعه تغرة أن يقتلا
Ömər b. Xəttab deyir[13]: “Allaha (c.c) and olsun ki, Ömər ölərsə mən filankəsə beyət edərəm” deyən şəxsin sözünə gəlincə isə, ”həqiqətən, Əbu Bəkrə edilən beyət iştişarəsiz[14] birdən-birə olmuşdur” sözünə aldanmasın. Diqqət edin! Həqiqətən, bu iş çox tez baş vermişdir. Lakin, Allah (c.c) o işin[15] şərrindən ümməti qorumuşdur. İndi sizin aranızda gözlərin dikildiyi Əbu Bəkr kimi bir adam yoxdur. Belə ki, əgər bir kəs müsəlmanların məşvərəti olmadan başqası ilə beyət etsə, həm beyət edən həm də beyət olunan özünü ölümə vermişdir”.
Əbu Əbdullah əl-Buxari Məhəmməd b. İsmayıl b. İbrahim b. əl-Muğirə b. Bərdizbə əl-Cufi, “Səhihul-Buxari” kitabı, 1-ci cild, Müharibələr kitabı, 17-ci bab, 940-cı səhifələr, 6830-cu hədis, Təhqiq: Əbdüs-Səlam b. Məhəmməd b. Ömər Alluş, Nəşr: “Məktəbətur-Ruşd”, Riyad, Səudiyyə Ərəbistanı, 1427/2006, 2-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
Süleym b. Qeysin (r.a) qeyd ilə, Peyğəmbər minbərində Əbu Bəkrə beyət edən ilk şəxsin kimliyi
قال سلمان الفارسي: فأخبرت عليا عليه السلام – وهو يغسل رسول الله صلى الله عليه وآله – بما صنع القوم، وقلت: إن أبا بكر الساعة لعلى منبر رسول الله صلى الله عليه وآله، ما يرضون يبايعونه بيد واحدة وإنهم ليبايعونه بيديه جميعا بيمينه وشماله فقال علي عليه السلام: يا سلمان، وهل تدري من أول من بايعه على منبر رسول الله صلى الله عليه وآله؟ قلت: لا، إلا أني رأيته في ظلة بني ساعدة حين خصمت الأنصار، وكان أول من بايعه المغيرة بن شعبة ثم بشير بن سعيد ثم أبو عبيدة الجراح ثم عمر بن الخطاب ثم سالم مولى أبي حذيفة ومعاذ بن جبل. قال عليه السلام: لست أسألك عن هؤلاء، ولكن هل تدري من أول من بايعه حين صعد المنبر؟ قلت: لا، ولكني رأيت شيخا كبيرا يتوكأ على عصاه، بين عينيه سجادة شديدة التشمير، صعد المنبر أول من صعد وخر وهو يبكي ويقول: (الحمد لله الذي لم يمتني حتى رأيتك في هذا المكان، ابسط يدك). فبسط يده فبايعه، ثم قال: (يوم كيوم آدم) ثم نزل فخرج من المسجد. فقال علي عليه السلام: يا سلمان، أتدري من هو؟ قلت: لا، لقد ساءتني مقالته كأنه شامت بموت رسول الله صلى الله عليه وآله. قال علي عليه السلام: فإن ذلك إبليس لعنه الله.
أخبرني رسول الله صلى الله عليه وآله: إن إبليس ورؤساء أصحابه شهدوا نصب رسول الله صلى الله عليه وآله إياي يوم غدير خم بأمر الله، وأخبرهم بأني أولى بهم من أنفسهم وأمرهم أن يبلغ الشاهد الغائب. فأقبل إلى إبليس أبالسته ومردة أصحابه فقالوا: (إن هذه الأمة أمة مرحومة معصومة، فما لك ولا لنا عليهم سبيل، وقد أعلموا مفزعهم وإمامهم بعد نبيهم). فانطلق إبليس كئيبا حزينا. قال أمير المؤمنين عليه السلام: أخبرني رسول الله صلى الله عليه وآله بعد ذلك وقال: يبايع الناس أبا بكر في ظلة بني ساعدة بعد تخاصمهم بحقنا وحجتنا. ثم يأتون المسجد فيكون أول من يبايعه على منبري إبليس في صورة شيخ كبير مشمر يقول كذا وكذا. ثم يخرج فيجمع أصحابه وشياطينه وأبالسته فيخرون سجدا فيقولون: (يا سيدنا، يا كبيرنا، أنت الذي أخرجت آدم من الجنة). فيقول: أي أمة لن تضل بعد نبيها؟ كلا ، زعمتم أن ليس لي عليهم سلطان ولا سبيل؟ فكيف رأيتموني صنعت بهم حين تركوا ما أمرهم الله به من طاعته وأمرهم به رسول الله وذلك قوله تعالى: (ولقد صدق عليهم إبليس ظنه فاتبعوه إلا فريقا من المؤمنين)
Salman Farsi (ə.s) dedi: “İmam Əli (ə.s) Peyğəmbərə (s) qüsl verəndə mən ona insanların etdiklərindən xəbər verdim. Sonra dedim: “Əbu Bəkr Peyğəmbərin (s) minbərinə çıxıb. İnsanlar ona bir əli ilə deyil, iki əlləri ilə beyət edirdilər. Onlar təkcə sağ əli deyil, sol əli ilə də beyət edirdilər. Əli (ə.s) dedi: “Ey Salman, ona Peyğəmbərin (s) minbərində ilk beyət edənin kim olduğunu bilirsən?!” Salman (ə.s) dedi: “Xeyr. Lakin, Bəni-Səidənin kölgəliyində ənsarla bəhs edərkən, Əbu Bəkrə ilk beyət edənin Muğirə b. Şöbənin olduğunu, daha sonra Əbu Huzeyfənin qulu Salim və Məaz b. Cəbəlin beyət etdiyini gördüm. İmam Əli (ə.s) buyurdu: “Mən onları soruşmuram, mən minbərə çıxdığı zaman ona ilk beyət edənin kim olduğunu barədə bildiyini soruşuram”. Salman (ə.s) dedi: “Xeyr. Lakin, öz əsasına söykənən bir qoca kişini gördüm. Onun gözlərinin arasında[16] çoxlu səcdə izləri var idi. Minbərə ilk qalxan və ora çıxdığı zaman, o[17] yerə düşdü və ağlayaraq belə dedi: “Şükr olsun Allaha (c.c) ki, səni bu məkanda görənə qədər məni öldürmədi. Əlini aç[18]”. Əbu Bəkr əlini açdı, o kişi də beyət etdi. Sonra, qoca kişi belə dedi: “Bu gün Adəmin (ə.s) günü kimidir”. Sonra, minbərdən düşdü və məsciddən çıxdı. Əli (ə.s) dedi: “Ey Salman, onun kim olduğunu bilirsən?” Salman (ə.s) dedi: “Xeyr. Lakin, onun danışığından elə bil Peyğəmbərin (s) dünyasını dəyişməyinə sevindiyini hiss elədim. Əli (ə.s) dedi: “O qoca kişi İblis idi. Allah ona lənət etsin!”
“Peyğəmbərin (s) İblis və onun dostlarının başçıları barədə verdiyi xəbər. Peyğəmbərin (s) Qədir-xum günündə Allahın (c.c) əmri ilə, məni rəhbər təyin etdiyini mənim onlar üzərində daha artıq ixtiyar sahib olduğumu xəbər verməsini və onlara orada olanların orada olmayanlara bu məsələni çatdırmaq barədə əmr verməsini gördülər. İblisin ətrafında olanlar ona tərəf üz tutaraq belə dedilər: “Bu ümmət bağışlanmış və qorunmuş bir ümmətdir. Nə sənə, nə də bizə bu ümmətə müdaxilə etmək üçün yol var. Onlar artıq Peyğəmbərdən (s) sonra olan imamlarını və rəhbərlərini tanıyırlar”. İblis qəmgin və dilxor halda onlardan uzağlaşdı. Əmirəl-Möminin (ə.s) buyurdu: “Peyğəmbər (s) bunları dedikdən sonra mənə xəbər verdi ki, insanlar bizim dəlillərimizə və haqqımıza qarşı çıxdıqdan sonra, Əbu Bəkrə beyət edəcək. Sonra, onu məscidə gətirəcəklər. Məsciddə ona ilk beyət edən şəxs qoca kişi simasında olan İblis olacaq və ona bu cür sözlər deyəcək. Sonra məsciddən çıxıb, öz şeytanlarını, dostlarını və ətrafındakıları cəm edəcək. Onlar onun qarşısında səcdəyə gedərək belə deyəcəklər: “Ey bizim ağamız və böyüyümüz, sən Adəmi (ə.s) cənnətdən çıxardansan”. İblis onlara belə deyər: “Hansı ümmət öz peyğəmbərindən sonra azmayıb?!” Siz elə güman edirsiz ki, mənim bu ümmət üzərində heç bir agahlığım və onları azdırmaq üçün heç bir yolum yoxdur?! Siz mənim onların Allahın (c.c) əmrini tərk etmələrini və peyğəmbərə itaət etmək barədə Allahın (c.c) tapşırığını tərk etmələri üçün, etdiyim iş barədə nə deyirsiz? Allah (c.c) özü belə buyurur: “İblis onların haqqındakı zənni üzə çıxdı, onların içindən bir dəstə mömin istisna olmaqla, onlara uydu[19]”.
Əbu Sadiq Süleym b. Qeys əl-Hilali əl-Əmiri, “Kitəbu Süleym ibn Qeys əl-Hilali” kitabı, 1-ci cild, 144,145-ci səhifələr, Təhqiq: Məhəmməd Baqir əl-Ənsari, əz-Zəncani, əl-Xuini, Nəşr: “Əl-Hadi”, İran, Qum, hicri 1420-ci il, 1-ci çap (online pdf)
Kitabı yükləmək üçün ünvan
Online mənbə
____________________________
Əgər möminsinizsə, Bəqiyyətullah sizin üçün xeyrlidir 